Restitucija imovine vjerskih zajednica u Srbiji

Na osnovu Zakona donetog 2006. godine o vraćanju imovine crkvama i verskim zajednicama u Srbiji, crkve i verske zajednice potražuju 83 hiljade hektara zemljišta, 1300 stambenih i više od 700 poslovnih objekata, 250 grobalja i 145 matičnih knjiga.

Ovim zakonom uređuju se uslovi, način i postupak vraćanja imovine koja je na teritoriji Republike Srbije oduzeta od crkava i verskih zajednica, kao i od njihovih zadužbina i društava primenom propisa o agrarnoj reformi, nacionalizaciji, sekvestraciji i drugih propisa koji su doneseni i primenjivani u periodu od 1945. godine od strane AVNOJ-a, DFJ, FNRJ i SFRJ, kao i na temelju propisa NR Srbije i SR Srbije, kojima je posle Drugog svetskog rata, po raznim osnovama ili bez osnova, država u sopstvenu korist ili u korist drugih pravnih ili fizičkih lica, oduzimala imovinu od crkava i verskih zajednica;

Vraćanje oduzete imovine zasniva se na načelima: jednakog pravnog tretmana svih crkava i verskih zajednica; njihove autonomije u pogledu pokretanja postupka; zaštite pravne sigurnosti sadašnjih savesnih vlasnika i trećih lica, kao i na načelima hitnog postupanja.

Rimokatolička crkva u postupku restitucije traži vraćanje 3.998 ha zemljišta, od čega 3.956 ha poljoprivrednog zemljišta i 42 ha građevinskog zemljišta, 81 poslovni objekat ukupne procenjene površine od 49.400 m2 i 167 stambenih objekata, ukupne površine od 64.461 m2. Rimokatolička crkva  potražuje i 37 grobalja, 3 umetničke slike i u 73 zahteva matične knjige.

Grkokatolička crkva u RS u postupku restitucije traži 766 ha zemljišta, od čega 537 ha poljoprivrednog zemljišta i 229 ha građevinskog zemljišta. Traži i 6 poslovnih objekata, ukupne površine 1.532 m² i 11 stambenih objekata, ukupne površine od 880 m², kao i 10 grobalja a u jednom zahtevu i matične knjige.

Vlada Srbije nastavila je restituciju imovine verskih zajednica oduzete posle 1945, stoji u izveštaju američkog Stejt departmenta o verskim slobodama u Srbiji.

U postupku restitucije u Republici Srbiji, crkvama i verskim zajednicama najviše je vraćeno šuma– oko 70%, poljoprivrednog zemljišta – 21%, a znatno manje građevinskog zemljišta – nešto preko 7% od ukupno traženog. U pogledu objekata, znatno je više vraćeno poslovnih objekata i prostorija – preko 20%, u odnosu na stambene objekte– 6%.

Ukupno, kad je reč o zemljištu, vraćeno je preko 40% u odnosu na traženo zemljište, a kad je reč o objektima procenat vraćenog, u odnosu na traženo, je 16%. Treba imati u vidu da se ovde radi samo o imovini vraćenoj kroz naturalnu restituciju (in natura), dok jedan znatan deo imovine, očekivano oko 45%, treba biti restituisan kroz novčano obeštećenje.

Izvori:restitucija.gov.rs/direkcija-za-restituciju;

paragraf.rs/propisi/zakon_o_vracanju_restituciji_imovine_crkvama_i_verskim_zajednicama; B92

Slika: pixabay (uz intervenciju autora)

Uredio: prof.dr.med. Robert Semnic